Σωτήρης Δημητρίου

"...σε μένα ήρθε κρουνηδόν η επέλαση του παρελθόντος, του γλωσσικού παρελθόντος κυρίως. Γιατί είναι μουσική, είναι προσωδία ο δημώδης λόγος. Λένε, για παράδειγμα, για την όμορφη γυναίκα "της έβλεπες το νερό στο λαιμό". Το κυριότερο, δεν είναι γλώσσα επιβεβλημένη, του σχολείου. Είναι γλώσσα φυσική. Συνεπώς δεν εμπεριέχει τον τρόμο της μάθησης, των εξετάσεων, του βλέμματος του δασκάλου, της σχολικής αίθουσας. Δεν είναι γλώσσα διεκπεραιωτική. Στο πίσω μέρος της γλώσσας υπάρχει μεγάλη ψυχική ανακούφιση, οι αντιστοιχίες πραγματικότητας και ψυχής είναι πάρα πολύ άμεσες. Ήταν ψυχικό ξέπλυμα. Ενώ με τη γλώσσα την τρομώδη, τη ξένη στην ουσία - τα ελληνικά που μαθαίνουμε είναι ξένη γλώσσα- δεν εκβάλλει όλο το ψυχικό φορτίο παρά ένα ασήμαντο μέρος. Όσο προχωρούμε στις αστικές κοινωνίες τόσο ο λόγος γίνεται κυριολεκτικός, χάνει κάθε ποίηση...[Ο δημώδης λόγος] είναι μια γλώσσα ενιαία. Από την Κύπρο μέχρι τη Θράκη και από την Ήπειρο μέχρι τα νησιά του Ιονίου, σε όλη την ελληνική ενδοχώρα μέχρι το 1821 και αργότερα σε πολλά μέρη, η μήτρα παραγωγής είναι ακριβώς η ίδια. Διαφέρει η εκφορά. Είχαμε ένα γλωσσικό όργανο εκπληκτικής ομορφιάς και ποιητικότητος ...Μετά απελευθερωθήκαμε από τους Τούρκους και σκλαβωθήκαμε σε μια άλλη γλώσσα. Μας στέρησαν τη δική μας παραγωγή γλωσσικού πολιτισμού. Μας έκαναν μεταπράτες και μας πλαστογράφησαν όχι μόνο τη γλώσσα αλλά και τη ζωή που εκφράζει η γλώσσα...οι μανδαρίνοι, οι καρεκλοκένταυροι, οι υπουργοί, η άρχουσα τάξη..."

Μαριλένα Αστραπέλλου, Πρόσωπα, σ. 55-56.
Συνέντευξη του Σωτήρη Δημητρίου.