" Φάμανε το βόιδι και ποστάσαμαν στη νουρά. " "

Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013

ΤΟΥ ΧΙΟΝΙΟΥ

Του χιονιού Τασία Βενέτη Το Ροδακιό

Καιρό περίμενα το βιβλίο της Τασίας.
Ελπίζω σήμερα να το πάρω στα χέρια μου.
Για την ώρα ας αρκεστούμε στο κείμενο που ακολουθεί:

Τη δεκαετία του ’40, την Κατοχή, την Αντίσταση, τον Εμφύλιο και στη συνέχεια τη Μετανάστευση μέσα απ’ τα μάτια των γυναικών που έμεναν πίσω και βίωναν διαφορετικά τα γεγονότα, στα ορεινά της Ηπείρου, μεταφέρει στο χαρτί η συγγραφέας Τασία Βενέτη, αναδεικνυόμενη σε ιστορική φωνή της περιοχής. Αληθινά δοσμένη στον τόπο, συλλέγει εικόνες από γυναίκες, γιαγιάδες, μητέρες, θειάδες, νύφες και ανήλικα τότε κορίτσια και, χρησιμοποιώντας το γλωσσικό ιδίωμα του τόπου, φτιάχνει αφηγήματα των δυο-τριών και λίγο περισσότερων σελίδων, που στόχο έχουν την ευαισθητοποίηση του κόσμου που θα πάρει το βιβλίο στα χέρια του. Χωρίς, λοιπόν, να έχουμε μόνο μια καταγραφή γεγονότων, που κάποιοι επιζήσαντες μετέφεραν στην αφηγήτρια, η ουσία είναι πως στα χέρια της το υλικό παίρνει λογοτεχνικό χαρακτήρα υψηλού επιπέδου και λειτουργεί παράλληλα και ως ιστορικό δεδομένο άλλα και ως κοινωνικό δοκιμιακό πόνημα. Σε καμία περίπτωση η συγγραφέας δεν θα μπορούσε να βάλει τους ήρωες και τις ηρωίδες να εκφέρουν λόγο αστικό, ακόμα και εκείνης της περιόδου, άρα το γλωσσάριστο τέλος του βιβλίου αποτελεί την ανασύνταξη, την απογύμνωσή της, προκειμένου η αναγνωστική πρόσβαση να γίνει πιο ανεκτή, να γίνει πιο εύκολα. Έτσι, μαςπαρουσιάζει ιστορίες που στην υφή πλησιάζουν τα παραμύθια, παρά τον έντονο ρεαλισμό, ο οποίος με τη σειρά του χάνεται σε δραματικών και συναισθηματικών καταστάσεων προθέσεις συγγραφικές, που περιγράφουν ή απλώς με ποιητικά μέσα σηματοδοτούν επεισόδια –από έναν γάμο, έως το κάψιμο των εισιτηρίων ζευγαριού που επρόκειτο να μεταναστεύσει στην Αυστραλία– σχετικά με τη δυναμική της δεκαετίας, όπου τα όπλα σημαδεύουν εχθρούς και φίλους, όπου η βία ήταν αδύνατον να υπερκεράσει τη φτώχεια, την πείνα και την ανέχεια.
Η αναγνωστική προσέγγιση, ασφαλώς λόγω των ειδικών γλωσσικών συνθηκών και παράλληλα λόγω της πύκνωσης της εκφραστικής, από πλευράς δημιουργού, καθίσταται, αν όχι υπερβολικά, θα έλεγα εξαιρετικά δύσκολη. Αυτό όμως ουδόλως μας αποτρέπει να απολαύσουμε ένα βιβλίο ξεχωριστό, που σήμερα, σε καιρούς μάλλον αντιηρωικούς, επιμένει να μας μεταφέρει πίσω στον χρόνο, σε μια εποχή όπου το αίμα, ο πόνος, η οδύνη, ο θάνατος αλλά και η συντροφικότητα βρίσκοντανσε ημερήσια διάταξη, αποτελούσαν μέρος της καθημερινής ζωής. Που θέλει να μας κάνει συμμέτοχους σε φονικές μάχες, σε εκκαθαρίσεις κάποιων κατά προσέγγιση ζωντανών, σε αδελφοκτονίες όσων λίγα χρόνια πριν μάχονταν τον φασισμό, στην πατριωτική γάγγραινα και την ιδεολογικά αντίθετη κομματική μυωπία, στο καρκίνωμα της φυγής από τη χώρα για ένα καλύτερο αύριο, από το πιο συνεπές, εργατικό, αγροτικό και ειδικευμένο δυναμικό, που και σήμερα παίρνει τον ίδιο δρόμο, για τους ίδιους ακριβώς λόγους. Έτσι που η Βενέτη, παραλληλίζοντας τις δυο χρονικές περιόδους και κωπηλατώντας σε βάρκα με σώα και τα δύο κουπιά, να μπαίνει στην κορυφή και τη λογοτεχνική αλλά και την ιδεολογικοπολιτική, προσαρμόζοντας τις απόψεις της σε τόνο αμιγώς προβληματισμού, περίσκεψης, αυτοκριτικής, αγωνίας και εντέλει εύπλαστης παραδοχής της σκληρότητας της Ιστορίας. Η Βενέτη, λοιπόν, γνωρίζει άριστα τους ανθρώπους που έδρασαν στα βουνά και στις πόλεις την ταραγμένη δεκαετία, και με το βιβλίο αυτό καταθέτει ένα μεγάλο ευχαριστώ στη μνήμη τους και όχι μόνο, σαν αντάλλαγμα για όσα ιδιαιτέρως εκείνοι δεν καταδέχτηκανπροσκολλημένοι στον δύσκολο βίο, στο μεγάλωμα των παιδιών, στις αντιπαραθέσεις τους, στο τόσο κοινό τους μέλλον και στην τόσο κοινή τους μοίρα.
Είναι αλήθεια και ειλικρινά παρήγορο το γεγονός ότι συγγραφείς όλων των ηλικιών, γνωστοί ή όχι, αναγνωρίσιμοι ή μη, καταθέτουν τη δική τους οπτική γωνία για γεγονότα που επηρέασαν τη χώρα μας, που την έφεραν στο χείλος του γκρεμού και έφτανε ένα χαλαρό σπρώξιμο για να πέσει. Έτσι που το βιβλίο Του χιονιού της ταλαντούχου Τασίας Βενέτη να αποτελεί ένα αναγνωστικό βάλσαμο, παρά τη βιαιότητα όσων εξιστορεί, παρά τη διχόνοια και τον εμπαιγμό, παρά το δράμα των γυναικών που βίωναν εξίσου αν όχι περισσότερο τον αγώνα των αντρών τους ενάντια στον φασισμό, την ατελείωτη απώλεια, το αδελφοκτόνο βλήμα και το μαράζι της φυγής.

Δεν υπάρχουν σχόλια: