Νίτσος εναντίον Ντέμη!

Τη Δευτέρα, 31 Μάρτη 1930, ο ερημίτης του Τσαμαντά
 Νικόλαος Νίτσος
ο οποίος είχε απομακρυνθεί από το χωριό του λόγω του ζητήματος των "16 χωριών"
και ξαναγύρισε ύστερα από πολλά χρόνια,
επανήλθε στο ζήτημα αυτό που ταλαιπωρούσε ακόμα τους κατοίκους της περιοχής
γράφοντας ένα άρθρο στην εφημερίδα του φίλου του λογοτέχνη
δημοσιογράφου και παλιού γερουσιαστή Χρήστου Χρηστοβασίλη
(Ο πατέρας του ήταν από το Σουλόπουλο ή Σούλι Χρηστοβασίλη κι μάνα του από τη Ραβενή).
Ομοϊδεάτες κι οι δυο πεισματάρηδες γέροντες,
βασιλικοί κι αντιβενιζελικοί μέχρι το κόκκαλο
υμνούσαν ο ένας τον άλλον στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
που εξέδιδε στα Γιάννενα ο Χρηστοβασίλης.
Ο Νίτσος έστελνε συνέχεια γράμματα στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ αλλά
και στην αντίπαλη βενιζελική εφημερίδα του Βουγίδη, τη ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ στο Φιλιάτι.
Εκείνο λοιπόν το Μάρτη, πάνω στον Τσαμαντά, ο Νίτσος
έγραψε την παρακάτω επιστολή:

Ο Μουσά Ντέμης, λόγιος Φιλιακιώτης
από τη μεγάλη οικογένεια των Ντεμάτων
δεν άργησε καθόλου:
Στο επόμενο φύλλο αρ.652, 7-4-1930, σ.1
απάντησε στον άσπονδο φίλο του
υπερασπιζόμενος τις δυο από τις μεγαλύτερες
οικογένειες της Τσαμουριάς:

Φυσικά, ο Νίτσος ανταπάντησε
στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ αρ.663, 15-5-1930, σ.2

αλλά ο Ντέμης δεν έδωσε συνέχεια.

Η μάχη μεταξύ των δυο ανδρών
θα συνεχίζονταν στη ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ του Βουγίδη,
αλλά θα την παρακολουθήσουμε μιαν άλλη φορά...

(Η φωτογραφία του Νικολάου Νίτσου προέρχεται από το αρχείο του Θεολογή στο Φοινίκι
ενώ του Μουσά Ντέμη από το αρχείο του Σπύρου Φραγγίσκου στο Φιλιάτι).

Για όσους βαριούνται να κατεβάσουν τα αρχεία και να τα διαβάσουν
μεταφέρω την αστεία πλευρά του πολύ σοβαρού ζητήματος:
Ο Ντέμης γράφει στο Νίτσο ότι οι Τσάμηδες πλένονταν τουλάχιστον
ενώ ο Νίτσος του απαντάει ότι τους τρόπους του
δεν τους έχουν ούτε στην αυλή του ...
βασιλιά της Αλβανίας!
Η σοβαρή πλευρά του ζητήματος, εκτός από το ακανθώδες ζήτημα των 16 χωριών
είχε να κάνει και με την πολιτική τοποθέτηση του Νίτσου:
Οι βασιλικοί, δεν χώνευαν την φιλελεύθερη πολιτική του Βενιζέλου
πάνω στο θέμα των Τσάμηδων και των περιουσιών τους.
Φυσικά οι Τσάμηδες ήταν βενιζελικοί
τόσο που η Τσαμουριά ονομάζονταν
"Μέκκα του βενιζελισμού"!
Ο Νίτσος βέβαια είχε κι έναν ακόμη λόγο να μη χωνεύει το Βενιζέλο:
Το συγχωριανό του βενιζελικό γερουσιαστή Πέτρο Μπέμπη!

(Επιμένω ότι πρέπει οι φίλοι Τσαμαντιώτες
να προχωρήσουν στη συλλογή και την έκδοση
όλων των δημοσιευμάτων του χωριανού τους.
Μετά την επανέκδοση των δυο έργων του από την
Ομοσπονδία Μουργκάνας
ο Τσαμαντάς μπορεί και πρέπει να προχωρήσει στη συμπλήρωση
του έργου του μεγάλου Θεσπρωτού.)

Για το Μουσά Ντέμη για την ώρα
(επειδή βρίσκομαι μακριά από τα αρχεία μου)
σας μεταφέρω ότι αλίευσα από τη Βικιπαίδεια:

Ο Μουσά Ντέμη (Musa Demi) γεννήθηκε στο Φιλιάτι ,  πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1878. Ο πατέρας του Χαμίτ Ντέμη ήταν ένας τοπικός άρχοντας της περιοχής από την οικογένεια των Ντεμάτων του  Φιλιατιού. Αποφοίτησε από το τοπικό οθωμανικό rüşdiye (κοσμικό κρατικό σχολείο) και στη συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στα Γιάννενα .

Στις αρχές της δεκαετίας του 1900 έγινε ένας από τους ιδρυτές του συλλόγου Vëllezëria του Φιλιατιού. Στις 25, Αυγούστου, 1908, μαζί με άλλους, άνοιξε το πρώτο σχολείο για την αλβανική γλώσσα στο Φιλιάτι. Ο Μουσά Ντέμη κι ο Ρασήχ Ντίνο μαζί με άλλους ντόπιους εξασφάλισαν τα κεφάλαια για την κατασκευή του σχολικού κτιρίου. 

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου , λέγεται ότι ήρθε σε επαφή με το  Αλβανικό καθώς και το Ελληνικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Ωστόσο, αμφισβητείται το γεγονός ότι υπήρξε μια «σοσιαλιστική» κίνηση γύρω από το Μουσά Ντέμη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η κόρη του Ballkëze Demi πολέμησε και πέθανε κατά τη διάρκεια της αλβανικής αντίστασης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου . 

Παρασημοφορήθηκε το 1945 από την αλβανική κυβέρνηση με το μετάλλιο Πατριωτικής Εθνικής Αφύπνισης (Patriot i Rilindjes Kombëtare) και  πέθανε το 1971. Το 1978, τιμήθηκε μεταθανάτια με το αστικό μετάλλιο για Πατριωτική Δραστηριότητα (Për Veprimtari Patriotike ). 

Νομίζω ότι αυτός είναι!
Μήπως ο μεγαλοεκδότης των Φιλιατών μπορεί να βοηθήσει;

Ο Γιώργος ο Κώτσης ανταποκρίθηκε στο αίτημα μου
και μου έστειλε μια φωτογραφία του Μουσά.
Ελπίζω να ασχοληθεί με το θέμα και να γράψει λίγα λόγια ... :)
------------------
Δεν έχει σχέση με τα παραπάνω
αλλά ψάχνοντας στο διαδίκτυο για φωτογραφίες  του Μουσά Ντέμη
έπεσα επάνω σε απερίγραπτες αλβανικές φωτοσοπιές:
Πήραν το κεφάλι της παραπάνω φωτογραφίας και το περιέφεραν
δημιουργώντας ολόκληρο άλμπουμ!