Αθηναγόρας και Χάμοντ.

  
Γράμμα του Αθηναγόρα, δημοσιευμένο στη "ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ" του Γ. Βουγίδη (ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ»,  αρ. φύλλου 135, ΤΕΤΑΡΤΗ, 26  ΙΟΥΛΙΟΥ,  1933, σελ. 1.) 
Ο Νικόλα Καμόνι, δεν είναι άλλος από τον περίφημο Nicholas Hammond (1907-2001).

   Ἀγαπητέ μοι κύριε Γεῶργο,

 Εἴχομεν ἀποστείλει τὴν ἐπιστολὴν μας τὴν σχετικὴν πρὸς τὰ δημοσευθέντα ἐν τῇ φιλτάτῃ Θεσπρωτίᾳ ὑπὸ τοῦ φίλου κ. Μιχαηλίδου «Ἀναμφιβόλως Θεσπρωτοὶ» ὅτε ἐλάβομεν ἐπιστολὴν Ἄγγλου καθηγητοῦ ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ τοῦ Cambridge τὴν ὁποίαν καὶ σᾶς ἀντιγράφομεν ἵνα οἱ ἀναγνῶσται τῆς Θεσπρωτίας Ἠπειρῶται ἴδωσι πῶς οἱ ξένοι ἐργάζονται ἐπὶ τῆς ἱστορίας τῆς Ἠπείρου.

                Clase Collep

                  Cambridge

30)6)33                        Ἀγγλία

     Ὢ φίλτατε κύριε Ἀθηναγόρας

     Ὅταν ἠρθα ἔφετος πρὶν τῶν Πάσχας (πρὸ τοῦ Πάσχα δηλαδὴ) εἰς τὴν Παραμυθίαν μοῦ κακοφαίνετο πολὺ διότι δὲν σᾶς ηὗρα ἐκεῖ. Ἐτελείωσα τότε τὴν μελέτην μου γιὰ τὰς ἀρχαιότητας τῆς Ἠπείρου καὶ θὰ σπουδάσω ἐδῶ στὸ καλοκαῖρι περὶ τῆς ἀρχαίας ἱστορίας τῆς Ἠπείρου πρὶν νὰ δημοσιέψω τὰς εὐρήσεις (εὑρέσεις δηλαδή). Ἢμουνα ἐπιτυχὴς ἐφέτος διότι ηὗρα μερικὰ προϊστορικὰ ἱδρύματα καὶ τεμάχια κεραμικὰ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα μοῦ φαίνεται ὅτι οἱ Δώριες (Δωριεῖς δηλαδὴ) εἰσῆρθον εἰς τὴν Ἑλλάδα παρὰ τὴν Δωδώνην καὶ τὴν Ἀμβρακίαν ἀπὸ τὰ δυτικὰ μέρη τῆς Μακεδονίας εἰς τὴν Λαμίαν καὶ τὴν Δωρίδα· πολλῆς σπουδῆς ἀξία εἶναι τὰ εὐρήματα τοῦ κ. Εὐαγγελίδου στὴν Δωδώνην, ἀπὸ τὰ ὁποῖα εἶδα κάμποσα πράγματα στὸ Μουσεῖο τῶν Ἀθηνῶν.

     Ἢρθα στὰς Ἀθήνας ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα παρὰ τὴν Ἀμφιλοχίκοι Ἄργος, τώρα Λουτρὸ, καὶ Καρπενίσι ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν εἶχα καιρὸν νὰ σᾶς ζητήσω στὰς Ἀθήνας πρὶν νὰ ἐφυγα μὲ τὸ ἀεροπλάνον πάλι στὰ Ἰωάννινα.

     Ἐπῆγα ἐφέτος στὴν Βέλιανην καὶ ἐκάθησα τὴν νύχτα μὲ τὸν κ. Βασίλειον Παπαφώτιον, ποὺ μοῦ ἔδειξε μίαν ἐπιγραφὴν κάτω ἀπὸ τὸ σπῆτι του εἰς τὰ ἐρείπία τῆς ἐκεῖ ἐκκλησίας

     Ἄκουσα ἀργότερα ὅτι βρίσκεται στὴν περιφέρειαν τῆς Παραμυθίας μία ἀρχαία πόρτα ποὺ γέγραπται μὲ ἀρχαῖα γράμματα ὁ ἐφὼρ (Ἔφορος δηλαδὴ) τοῦ Μουσείου τῶν Ἰωννίνων μοῦ ἐπληροφόρησε καὶ εἶπε ὅτι μπορεῖ νὰ ξέρητε ἐσεῖς γιὰ τὴν ἐπιγραφήν. Θὰ εἰμὶ πολὺ εὐχαριστημένος ἂν μπορεῖτε νὰ μοῦ πληροφορήσητε γι’ αὐτὸ μήπως εἶναι δημοσιευμένο ἀκόμη.

     Δὲν ξέρω πότε θὰ ἐπιστρέψω στὰς Ἀθήνας ἀκόμη ἀλλὰ ἐλπίζω ὅτι θὰ σᾶς αἰτήσω (συναντήσω δηλαδὴ) ἢ ἐκεῖ ἢ στὴν Παραμυθίαν.

      Μετὰ θερμῶν χαιρετισμῶν καὶ ἐλπίζοντας ὅτι εἶσθε ὑγιεινὸς μένω.

                               ΝΙΚΟΛΑ ΚΑΜΟΝΙ

(συγνώμην διότι γράφτω σὰν μιλάω…..δημοτικὰ.)

     

Τὸν διαπρεπῆ καθηγητὴν κύριον Καμόνι ἐγνωρίσαμεν πρὸ τετραετίας ὃταν χάριν τῶν μελετῶν του, ἐπεσκέφθη κατὰ τὸ Πάσχα τὴν Παραμυθιαν καὶ κατετοπίσαμεν εἰς πολλὰ ζητήματα τῆς Ἠπειρωτικῆς ἱστορίας δαψιλῶς παρασχόντες αὐτῷ πληροφορίας ἔκ τε τῶν ιδίων ἡμῶν με-λετῶν καὶ ἐκ τοῦ ἀειμνήστου ἱατροῦ Παναγιωτίδου.

      Ὁ κ. καθηγητὴς ἔχων ὑπ’ ὄψιν τῆς ὑμετέρας πληροφορίας ἐπεσκέφθη τότε ὅλην τὴν Θεσπρωτίαν, ἰδίως τὰ περι τὸ Καστρὶ καὶ Σούβλιαση ἐπεβεβαιώσας δ’ ἰδίων παρατηρήσεων τὰς ἡμετέρας πληροφορίας καὶ πολλὰ ἑξακριβώσας τέως ἀνεξακρίβωτα. Ἐλπίζομεν δὲ ὅτι τὸ ἀναγγελλόμενον ἔργον αὐτοῦ θὰ εἶναι μεγάλης σημασίας διὰ τὴν ἱστορίαν τῆς Θεσπρωτίας. Διὰ τοῦτο θὰ παρακαλέσωμεν τὸν κ. Μιχαηλίδη καὶ πάντα ἄλλον ἱστοριοδιφοῦντα ὅπως θελήσωσι νὰ ὑποβοηθήσωσι τὸν φιλοηπειρώτην καθηγητὴν εἰς τὸ ὅσον δυσχερὲς τόσον καὶ πολύτιμον ἔργον αὐτοῦ. Θὰ εἴμεθα δὲ πολλοὶ εὐτυχεῖς ἂν ἔστω καὶ κατ’ ἐλάχιστον δυνηθῶμεν νὰ φανῶ-μεν εἰς αὐτὸν χρήσιμοι, χάρις εἰς τὴν συνεργασίαν τῶν διανοουμένων Ἠπειρωτῶν τῆς Θεσπρωτίας, παρ’ ὧν ἀπεκδεχόμεθα εὐγνωμόνως πᾶσαν σχετικὴν πληροφορίαν, ἢν ἐξ ἰδίων μελετῶν ἢ ἂλλοθεν πόθεν ἠδυνήθησαν νὰ γνωρίσωσι. Πρὸ παντὸς ἀπαιτεῖται νὰ εὕρωμεν ἀρχαίας ἐπιγραφὰς. Τοιαύτας δὲ ἀτυχῶς ἐλαχίστας ἐγνωρίσαμεν ἐν Ἠπείρῳ πᾶσα δὲ τοιαύτη ἐπιγραφὴ ἀποτελεῖ πολυτιμοτάτην σελίδα τῆς ἱστορίας τῆς πατρίδος ἡμῶν καὶ εἰς τοῦτο εἶναι ἀνάγκη νὰ στρέψωμεν πᾶσαν τὴν προσοχὴν ἡμῶν. Ἐν τῇ πεποιθήσει δὲ ὅτι ἡ σύστασις ἡμῶν αὓτη θὰ τύχῃ τῆς δεούσης προσοχῆς παρὰ τοῖς Ἠπειρώτας.

Διατελοῦμεν

Διάπυρος

πρὸς Θεὸν εὐχέτης

+ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ

Σημείωση. Δεν θα αναρτήσω τίποτε άλλο από τον Αθηναγόρα, γιατί πολύ σύντομα θα έχουμε στα χέρια μας το βιβλίο του αείμνηστου Θεσπρωτού (από την Αγία Μαρίνα Ηγουμενίτσας) Ανδρέα Θεοδωρίδη, τον οποίο γνώρισα δυστυχώς λίγο καιρό πριν τον πρόωρο θάνατό του.
Στο βιβλίο αυτό, θα περιέχονται όλες οι δημοσιευμένες επιστολές του Αθηναγόρα στις εφημερίδες της εποχής, όπως η παραπάνω.