Η ιστορία ενός γεφυριού

Το γεφύρι αυτό γεφύρωνε (και γεφυρώνει ακόμα) τη Λαγγάβιτσα.

Βέβαια το "γεφυρώνει" μιά κουβέντα είναι, αλλά δεν θα τα χαλάσουμε για λίγα μαδέρια που σάπισαν...

(Χάρτης της περιοχής που βρίσκεται το γεφύρι, αλλά και άλλα γεφύρια της Λαγγάβιτσας).

Το γεφύρι αυτό κατασκευάστηκε με πέτρινα βάθρα που έφεραν δυο ανακουφιστικές παραθυρίδες ένα πέτρινο μεσόβαθρο και τσιμεντένιο κατάστρωμα, κάτω από του Λύκου (σημερινή Χαραυγή) ανάμεσα στο δρόμο που οδηγούσε από του Λύκου στα Αχούρια του (σημερινή Αγία Βαρβάρα) λίγο πιο πάνω από το γκρεμισμένο τοξωτό γεφύρι του Λύκου, πάνω στον παραπόταμο του Καλαμά Λαγγάβιτσα.

Τμήμα του αρχικού τσιμεντένιου καταστρώματος, όπως σώζεται μέχρι σήμερα.

(Σώζονται ακόμη και τα τσιμεντένια κολωνάκια του προστατευτικού κιγκλιδώματος).

Στην εφημερίδα "ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ" (αρ. 10, 5-3-1931, σ.3) του Γ. Βουγίδη, διαβάζουμε σε άρθρο του Σ. Κ. Τριαντάφυλλου: "...Απ΄ το χωριό αυτό πολλά περιμένομε, το επέδειξε έμπρακτα στο ζήτημα της κατασκευής της Γέφυρας στον κάμπο. Η αδελφότης στην Αθήνα διέθεσε 25,000 δραχ. οι αδελφοί κ. κ. Κασέοι άλλες 50,000 δραχ. και 20,000 το Κοινοτ. ταμείον. Έφκιαξαν μέχρι εδώ τα τρία βάθρα. Τους απομένει το κατάστρωμα. Λίγη καλή προσπάθεια και ένα στοργικό μάτι απ' τους ταξειδεμένους Λυκιώτες και όλα τελειώνουν..."

  Για τις ανάγκες της κατασκευής της γέφυρας, φτιάχτηκε στην περιοχή του Λύκου ασβεσταριά ("ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ" αρ. 16,15-4-1931, σ.4.)

Σε δημοσίευμα των "ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ" (αρ. 461, 25-10-1968, σ. 3) με τίτλο "Η γέφυρα Χαραυγής (Λύκου) και οι ευεργέται της" δίνεται περισσότερη έμφαση στους χορηγούς, οι οποίοι ήταν οι αδελφοί Ιωάννης και Γεώργιος Κασσής, οι οποίοι διέθεσαν 100.000 δραχμές κι ο Γεώργιος Μουτσόπουλος 10.000 δρχ. Η Αδελφότητα έδωσε σύμφωνα με το δημοσίευμα 25.000 δρχ. 

Ο Ιωάννης Κασσής βρήκε στα Γιάννενα Γερμανό μηχανικό τον Ιούνιο του 1932 και με την προσωπική εργασία των κατοίκων της κοινότητας ύστερα από τριών μηνών εργασία το έργο τελείωσε τον Αύγουστο του 1932.

Επειδή στην περιοχή δεν υπήρχαν δρόμοι, το πλάτος του γεφυριού εξυπηρετούσε τους διερχόμενους ταξιδιώτες και τα φορτωμένα ζώα.

Το γεφύρι αυτό, σύμφωνα με δημοσίευμα της ίδιας εφημερίδας "ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ" (αρ.25, 1-1-1948, σ.1 και 2)[1] ανατινάχτηκε από άντρες του Δημοκρατικού Στρατού υπό την αρχηγία του Χαρίση Σδράβου[2], το πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκέμβρη του 1947.

Στη διήγηση που ακολουθεί φαίνεται (δραματοποιημένη από τον αφηγητή), η απογοήτευση που επικράτησε στους κατοίκους μετά την ανατίναξη του τόσο σημαντικού γι αυτούς γεφυριού:

"...Μια βραδυά του 1947 την κατάστρεψαν οι Καπετανέοι! γιατί λέει εξυπηρετούσε στρατιωτικούς σκοπούς...Όλη η γύρω περιοχή εσείσθη από την δόνησιν, η τσιμεντένια γέφυρα σωριάστηκε μέσα στη Λαγγάβιτσα. Οι λιγοστοί γέροι που είχαν μείνει, την εποχή εκείνη στο χωριό, δεν έκλεισαν μάτι, από την έκρηξη. Οι πιό νέοι είχαν ριχτεί πέρα από τον Καλαμά. Σαν έφεξε η μέρα του θεού, ο παππού Γιάννης που δεν έκλεισε και αυτός τα μάτια του όλη την νύχτα, βγήκε στο κόλομα, όπως συνήθιζε να αγναντεύη πέρα μακρυά, κατά τον Κασιδιάρη. Με την πρώτη ματιά που έριξε στο γεφύρι το είδε αλλοιώτικο! βάζει τα γυαλιά του μήπως τον γελούν τα μάτια του! Τί να δή; Το γεφύρι κομμένο στα δύο!! και εδώ οι Καπετανέοι είχαν κάνει το θαύμα τους!! Τον καλόν μας παππού σαν να τον χτύπησε κεραυνός! Έχασε προς στιγμήν το φως του και σωριάστηκε στη γη μισολυπόθυμος!! Δάκρυα κύλησαν από τα μάτια του, σαν μωρό παιδί έκλαιγε! Η ευεργεσία του, οι κόποι του ο ιδρώτας του, οι μόχθοι του μέσα στην ξενητιά είχαν σβύσει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα!! Εκεί που ήταν πεσμένος στις ντούφες, παρουσιάστηκε ένας άνθρωπος και στεκόταν σαν χάρος πάνω από το κεφάλι του. Γιατί κλαίς γέρο; Τί έπαθες; Σηκώνει αργά το κεφάλι ο παππούς και βλέπει έναν αρματωμένο γενειοφόρο άνθρωπο που τον κοιτούσε άγρια. 'Ποιός είσαι εσύ παοδί μου;' και σκούπιζε τα δάκρυά του. Εγώ είμαι Έλληνας αγωνιστής και αγωνίζομαι για την ισότητα της Ελλάδος...Εγώ και η συντροφιά μου ανατινάξαμε το γεφύρι της Λαγκάβιτσας...'.'Και τί σας πείραζε το γεφύρι του χωριού μας;' Εξυπηρετούσε στρατιωτικούς σκοπούς...-Ορέ παιδί μου δεν ερχόσταν καλλίτερα να μου χαλάγατε το σπίτι μου. Παρά που χαλάσατε το γεφύρι που αγωνίστηκε όλο το χωριό για να το φκιάση; Δεν πειράζει γέρο, εμείς το χαλάσαμε, εμείς θα το ξαναφτιάξωμε καινούργιο...(ακόμα το φκιάνουν!)..."[3]

Τμήμα του κεντρικού καταστρώματος που ανατινάχτηκε, μέσα στο ποτάμι κατάντι της γέφυρας.

Στη θέση του κατασκευάστηκε μια λιάσα από πλατανόξυλα μόνο για πεζούς. Αργότερα με έρανο μαζεύτηκαν 30.000 δρχ. και έγινε μερική επισκευή του γεφυριού. Με δάνειο 300.000 που χορήγησε το κράτος (1966) κατασκευάστηκαν ξανά τα βάθρα αλλά το κατάστρωμα παρέμεινε ξύλινο.[4]

Αργότερα, πάνω στα αρχικά βάθρα που δεν είχαν καταστραφεί, στήθηκε από το στρατό μια μεταλλική γέφυρα (τύπου Μπέλεϋ) αλλά με το ίδιο πλάτος (δηλ. μόνο για πεζούς και φορτωμένα ζώα).

(Η αρχική μεταλλική πεζογέφυρα κάτω από το κατάστρωμα της Μπέλεϋ)

 Όταν οι αυτοκινητόδρομοι έφτασαν και στην περιοχή, έγιναν τσιμεντένιες προσθήκες στα ακρόβαθρα

 

 και στο μεσόβαθρο

και πάνω στην παλιά σιδερένια γέφυρα η οποία δεν αφαιρέθηκε, στήθηκε μια κανονική μεταλλική γέφυρα Μπέλεϋ, η οποία χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

(Μόλις τη σιάσουνε, θα την αλλάξω με μια καλή. Δεν γνωρίζω αν έχουν σωθεί τα σχέδια της αρχικής γέφυρας. Θα προσπαθήσω να φτιάξω ένα σκαρίφημα με τα μέτρα στην επόμενη επίσκεψη στην περιοχή. Αυτά για την ώρα. Θα ακολουθήσει το άλλο γεφύρι της περιοχής που ανατίναξαν οι αντάρτες, της Μπράνιας).

---

[1] "...Ο Σδράβος ετράπη προς Βελούναν και Κεραμίτσαν μέσω Γλούστης, Κωστάνης και εκείθεν από τα βόρεια της Βελούνας άπλωσε προς Λύκον, Ραβενή, Μπράνια, όπου ανετίναξαν τας γεφύρας Λύκου και Μπράνιας..." σ. 1  "...Άλλο γράμμα 15-12-47. Εκ Φιλιατών. Οι αντάρτες σήμερα βρίσκουνται Ραβενή-Μαλούνι-Νεροχώρι- Αγ. Νικόλαος κι επάνω. Ρίξαν τις γέφυρες Λύκου και Μπράνιας..." σ. 2.

[2]Ο Χαρίσης Σδράβος με καταγωγή από τα χωριά της Κόνιτσας, ήταν πρωτοπαλίκαρο του Ε.Λ.Α.Σ. (Λοχαγός του 85ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Ζαγορίων) και καπετάνιος του Δ.Σ.Ε. Έλαβε μέρος στις μάχες της Μουργκάνας που ακολούθησαν παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο.

[3] Εφημ. ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ, αρ. 462, 15-11-1968, σ. 3.

[4] Εφημ. ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ, αρ. 462, 15-11-1968, σ. 3.