Φατήρι

ΦΑΤΗΡΙ
Φατήρι, το. Ονομασία οικισμού του δήμου Φιλιατών. Αναγνωρίστηκε με το Β.Δ. 7-8-1919, ΦΕΚ. Α 184)1919 ως Φατήριον. Σύμφωνα με τον Κ. Οικονόμου το τοπωνύμιο είναι κυριώνυμο και πρέπει να σχετιστεί με το επώνυμο Φατίρας τουρκικό fatir “ο σχισμένος, διχασμένος,ο Δημιουργός”, ονομασία του 35 κεφαλαίου του Κορανίου. (Οικονόμου, Ζαγόρι, σ. 961.)
Ο Χ. Συμεωνίδης συμφωνεί γράφοντας «…ίσως επώνυμο Φατήρης (πβ. επώνυμο Φατήρας), του *Φατήρη > το Φατήρι…» Συνεχίζει όμως «Πολύ ελκυστική εντούτοις είναι η ερμηνεία από αρχαίο *φατήριον, το “μαντείο”, πβ. αρχαίο φάτης, ο “ομιλητής” (Ησύχιος), δωρικά και ιωνικά φατίζω “ονοματίζω”…» (Συμεωνίδης, Λεξικό, σ. 1402) Στην περιοχή του Φατηρίου και συγκεκριμένα στα Αχούρια του (Μαυρονέρι) βρίσκεται το λεγόμενο κτίσμα Φατηρίου μεγάλο οικοδόμημα χτισμένο με πολυγωνικούς λίθους όπου λόγω της στρατηγικής του θέσης στο πέρασμα της Μουργκάνας, οι κάτοικοι της περιοχής το θεωρούν ως αμυντικό κτίσμα που έφραζε τα στενά. Θα μπορούσε όμως να είναι ιερό (φατήριον, μαντείο) της αρχαιότητας μια και η κοιλάδα του Καλπακιώτικου συνέχισε να είναι ιερή και στους χριστιανικούς χρόνους (σκήτη οσίου Νείλου και μονή Γηρομερίου).