ΜΕΘΕΞΙΣ!!!

Ζωή στα ερείπια με ανάσες πολιτισμού, έδωσε μια ομάδα νέων ανθρώπων στα χαλάσματα της Παλιάς Σαγιάδας στην Θεσπρωτία, το χωριό που τον Αύγουστο του 1943, αφού κάηκε και λεηλατήθηκε από τους ναζί, εγκαταλείφτηκε.Όσοι ανηφόρησαν στο παλιό χωριό το απόγευμα της Παρασκευής 21 Αυγούστου, είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν σε ένα χώρο ιστορικό, στο μοναδικό φυσικό περιβάλλον που έχει στα πόδια του το δέλτα του ποταμού Καλαμά, αλλά και να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις σε διάφορα σημεία του οικισμού, τον οποίο τους τελευταίους μήνες με προσωπική εργασία, οι νέοι της περιοχής φρόντισαν να είναι προσβάσιμος.«Μέθεξις», ήταν το θέμα των εκδηλώσεων. Ανθρωποι κάθε ηλικίας, πολλά παιδάκια αλλά και τουρίστες, πήγαν στην παλιά Σαγιάδα και έζησαν μία μοναδική εμπειρία. Το πρόγραμμα των…
εκδηλώσεων ξεκίνησε στις 19.00 με «ανάβαση», την πεζοπορία – ξενάγηση, προς την παλιά Σαγιάδα, συνοδεία αρχαιολόγου και αρχιτέκτονα, από τον νέο οικισμό μέσω μονοπατιών. Φτάνοντας εκεί, οι επισκέπτες περιηγήθηκαν στην έκθεση ζωγραφικής της εικαστικού Γιούλης Μάντζου, στο κέντρο του παλιού οικισμού, όπου πάνω στα ερείπια, φιλοξενήθηκαν έργα εμπνευσμένα από μύθους και παραδόσεις του τόπου. Στο καλντερίμι που οδηγεί στη πλατεία, γεύτηκαν παραδοσιακές πίτες που έφτιαξαν οι γυναίκες της Σαγιάδες για καλωσόρισμα. Στις 21.30 στο θεατρικό σκηνικό του λιθόστρωτου και πετρόκτιστου αλωνιού πραγματοποιήθηκε παράσταση με τίτλο «Το αίνιγμα του τράγου», εμπνευσμένη από το βιβλίο, «ανθολογία υπερφυσικών διηγήσεων», μια συλλογή ιστοριών της Θεσπρωτίας, για παλιά κάστρα και θεργιά, νεράιδες, στοιχειά και ξωτικά, που επιμελήθηκε ο Μ. Γ. Πασιάκος, πρόεδρος του κέντρου ιστορικών μελετών Θεσπρωτίας.Η βραδιά συνεχίστηκε με μουσική τραγούδια παραδοσιακά, σμυρναίικα και ρεμπέτικα μέχρι το ξημέρωμα του Σαββάτου. Ανάμεσα στους εκατοντάδες επισκέπτες ήταν και κάποιοι υπερήλικες, οι οποίοι στα εφηβικά τους χρόνια, έζησαν την λεηλασία και την πυρπόληση του χωριού τους. Συναντήσαμε τον κ. Νώντα Αναστασιάδη ο οποίος συναισθηματικά φοτρισμένος μιλούσε για τις μαύρες μέρες που έζησε στα 17 του χρόνια, σε μία παρέα επισκεπτών. Όπως είπε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, το χωριό ήταν εύπορο και είχε 800 κατοίκους. Παρά τα χρόνια του οι κακές αναμνήσεις, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει δεν έχουν ξεθωριάσει. «Ήταν 23 Αυγούστου του 1943 όταν πάτησαν οι Γερμανοί. Αρχισαν να λεηλατούν τα σπίτια. Έπαιρναν τις κασέλες με τα προικιά από τις γυναίκες, τα ρούχα και τα φόρτωναν σε άλογα. Είχαν βοήθεια από τους Τσάμηδες. Αρπαζαν ό,τι έβρισκαν. Μετά σπίτι-σπίτι έβαζαν φωτιά. Όλοι τρέχαμε πάνω στο βουνό για να γλιτώσουμε. Γερμανοί στρατιώτες είδαν την οικογένεια μου στη πλαγιά και μας διέταξαν να γυρίσουμε πίσω. Σε ένα ξέφωτο έστησαν ένα οπλοπολυβόλο απέναντί μας. Μια ώρα αργότερα πήραν κάποια εντολή να φύγουν και έτσι γλιτώσαμε».Η εκδήλωση στην Παλιά Σαγιάδα, αποτελεί για την ομάδα των νέων ανθρώπων που την εμπνεύστηκαν και την υλοποίησαν, την αφετηρία για το δικό τους μέλλον. Εγκατέλειψαν τα μεγάλα αστικά κέντρα της κρίσης, και αναζητούν το μέλλον τους, μέσα από το μακρινό παρελθόν, την ιδιαίτερη πατρίδα των οικογενειών τους, την παλιά Σαγιάδα. Πρόκειται για ένα γραφίστα, μία δασκάλα χορού, ένα δικηγόρο, ένας μελισσοκόμο, και έναν ιχθυολόγο με στυλοβάτη της προσπάθειας τον Μιχάλη Πασιάκο.  
Για το ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΜΑΙΡΗ ΤΖΟΡΑ (φωτογραφία Απόστολος Δήμος)