ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΔΟΥΠΗΣ

  ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ  ΔΗΜ. ΔΟΥΠΗΣ      

      17 Δεκέμβρη 1914 -  14 Φλεβάρη 2003

           αυτόγραφο του Ε. Δούπη

O ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (Άγγελος) ΔΟΥΠΗΣ του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, δάσκαλος, γεννήθηκε το 1914 στο χωριό Κοκκινιά Θεσπρωτίας. Το 1918 μαζί με τη μητέρα του Φανή Μίχα μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ζούσε ο πατέρας του Δημήτρης Δούπης ο οποίος είχε τελειώσει τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και φοιτούσε στην ιατρική. Ο παππούς του ο οποίος δραστηριοποιούνταν εμπορικά στην Πόλη είχε ξεκινήσει να φτιάχνει το αρχοντικό του στο χωριό, το οποίο (σύμφωνα με κτητορική επιγραφή που σώζεται) τελείωσε στα 1902.

                      Η οικογένεια Δημήτρη Δούπη στην Πόλη

Το 1922 μετά τη μικρασιατική καταστροφή επέστρεψαν στην Ελλάδα. Ο πατέρας του,  τοποθετήθηκε δάσκαλος στην Ηγουμενίτσα όπου και πέθανε κατά τη διάρκεια της εισβολής των Ιταλών το 1940. Ο Άγγελος Δούπης τελείωσε το ημιγυμνάσιο το 1929 και τη Ζωσιμαία Σχολή στα Γιάννενα το 1930. Στη συνέχεια εγγράφηκε το 1934 στην Παιδαγωγική Σχολή Ιωαννίνων. Όλο αυτό το διάστημα ήταν υπό την κηδεμονία του νονού του μητροπολίτη Σπυρίδωνα με τον οποίο ο πατέρας του είχε πολύ καλές σχέσεις.

Το 1937 διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό Μούρτος ( Με δική του πρωτοβουλία το χωριό μετονομάστηκε αργότερα σε Σύβοτα). Για ένα διάστημα δίδαξε και στο χωριό του την Κοκκινιά.

Το 1940 μπήκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρας, από όπου μετατέθηκε στην Κέρκυρα. Εκεί τον βρήκε ο πόλεμος το πρωί της 28^ης Οκτώβρη. Πήρε μέρος στην παράτολμη αποβίβαση του λόχου Λαντζίδη στη Λωρίδα Σαγιάδας απέναντι από την Κέρκυρα, που στόχο είχε να αποκόψει την οπισθοχώρηση των Ιταλών αλλά είχε τραγικό τέλος.  Διασώθηκε και πήρε μέρος στον πόλεμο του '40-'41 όπου διακρίθηκε για τον θάρρος του.  Με την κατάρρευση του μετώπου, επέστρεψε στα Γιάννενα.

«…Με το τέλος του πολέμου γυρίζοντας στα Γιάννινα επισκέφτηκα τον Σπυρίδωνα που είχε τότε υπογράψει μαζί με τον Τσολάκογλου τη συνθηκολόγηση με τους Ιταλούς. Με κράτησε να φάμε μαζί οι δυό μας και μου είπε, δικαιολογώντας την υπογραφή της συνθηκολόγησης ‘εγώ παιδί μου υπέγραψα τη συνθηκολόγηση για να μην αιχμαλωτιστεί ο ελληνικός στρατός’. Άνοιξε τότε το συρτάρι και μου έδωσε 14 χιλιάδες δραχμές λέγοντας, ‘αυτή τη στιγμή δεν έχω άλλα χρήματα. Με αυτά τα χρήματα να προμηθευτείτε όπλα γιατί πρέπει να αντισταθούμε στους κατακτητές και σε λίγα χρόνια να απελευθερωθούμε’. Ύστερα απ’ αυτό, εγώ όντας ενταγμένος στο Κομμουνιστικό Κόμμα, το 1942 συγκρότησα την πρώτη ανταρτοομάδα στη Θεσπρωτία με στρατιωτικό αρχηγό εμένα. 

 Η πρώτη ανταρτοομάδα στο σχολείο του Λιά το 1943. Σημειώνω από αριστερά τον Προκόπη Σκεύη, τον Σπύρο Σκεύη και τον Άγγελο Δούπη.

Το 1943 το Γενάρη ή στα τέλη του Δεκέμβρη 1942 μαζί με τον Γραμματέα της κομματικής οργάνωσης Προκόπη Σκεύη στείλαμε γράμμα στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος, με το εξής περιεχόμενο: 1. Να προχωρήσουμε στην κατάχτηση της εξουσίας αρχίζοντας από το χωριό, την περιοχή και σε όλη την επικράτεια. 2. Να θεωρούμε τους Άγγλους ως συμμάχους, αλλά να μην τους επιτρέπουμε να αναμειγνύονται στα εσωτερικά μας ζητήματα. 3. Αναλαμβάνουμε να εκστρατεύσουμε κατά του Ναπολέοντα Ζέρβα και να προσπαθήσουμε να τον εντάξουμε στον ΕΛΑΣ και αν αρνηθεί και μας πολεμάει να τον εξοντώσουμε. Η καθοδήγηση δε ν δέχτηκε τις προτάσεις μας. Εμένα με καθαίρεσαν και τέθηκα στη διάθεση του Αρχηγείου Γκραμπάλας-Καλαμά, το μετέπειτα 15^ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Ο Γραμματέας μετατέθηκε διαφωτιστής του ΕΑΜ στον κάμπο Ιωαννίνων.

Τη περίοδο εκείνη χρειάστηκε να ενισχυθεί το κίνημα της ελληνικής μειονότητας στη Βόρεια Ήπειρο. Όλοι οι δάσκαλοι της Βορείου Ηπείρου ήταν απόφοιτοι της Σχολής Βελλά των Ιωαννίνων και η μισθοδοσία τους γινόταν από τα ελέη της εκκλησίας των Ιωαννίνων, δηλαδή από τον Σπυρίδωνα. Ο Σπυρίδωνας -που ήταν και στην πρώτη κυβέρνηση της μειονότητας με τον Ζωγράφο το 1914- είχε την άποψη ότι η ελληνική μειονότητα πρέπει να υποταχθεί στις εντολές του Εμβέρ Χότζα, του Εργατικού Κόμματος, όπως ονομαζόταν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αλβανίας, γιατί αν αυτό δεν γινόταν η ελληνική μειονότητα θα οδηγούνταν στη διάλυση και στην καταστροφή της. Με την άποψη αυτή συμφωνούσε και η καθοδήγηση του ΚΚΕ και μας έστειλε με τους Μίλτο Κυριάννη (Γιάνναρο) -ως υπεύθυνο της οργάνωσης του ΕΑΜ-, τον Δημήτρη Τσάτη –υπεύθυνο για τις κομματικές οργανώσεις- ,και εμένα –ως υπεύθυνο της στρατιωτικής οργάνωσης-.…»

                             Η μικτή αντάρτικη ομάδα

Ο Βαγγέλης (Άγγελος) Δούπης, ως αρχηγός της στρατιωτικής οργάνωσης της ελληνικής μειονότητας στη Βόρεια Ήπειρο, συνέβαλε αρκετά στην οργάνωση της αντίστασης, συγκροτώντας 3 τάγματα στρατού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, όλοι αυτοί οι αντάρτες, να έχουν αργότερα ευνοϊκή μεταχείριση από το αλβανικό καθεστώς.

Λίγο έλειψε να τον συλλάβουν οι Ιταλοί, όταν κύκλωσαν το σπίτι του στην Κοκκινιά, αλλά αυτός την τελευταία στιγμή διέφυγε από φεγγίτη του μεγάλου σπιτιού κι έτρεξε προς τα χωράφια.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, τον Ιούνη του 1945 μαζί με τους άλλους συντρόφους του, μέσω Αλβανίας, βρέθηκε στο στρατόπεδο του Μπούλκες στη Γιουγκοσλαβία.

Η τελευταία που τον είδε από το χωριό να φεύγει ήταν η ξαδέρφη του η Αλίκη Δούπη, την οποία ρώτησε αδιάφορα αν μάζεψε τα γελάδια, για να μην καταλάβουν οι άλλοι. Ξανααντάμωσαν το 1980!

Το 1948, ήταν μέλος της Επιτροπής Βοήθειας στο Παιδί (ΕΒΟΠ). Η επιτροπή συγκέντρωσε και προώθησε 2.000 παιδιά στις ανατολικές χώρες.

Μετά τον Εμφύλιο, βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη, και τοποθετήθηκε από τον γραμματέα της οργάνωσης Κώστα Κολιγιάννη, υποδιευθυντής στην  Επαγγελματική Σχολή Νο 18, η οποία λειτουργούσε στην πόλη Γιανγκ - Γιουλ.

Στην Ελλάδα καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο για τη συμμετοχή του στην αντίσταση στο Ε.ΑΜ. και το ΔΣΕ. Στο αρχοντικό της οικογένειας στην Κοκκινιά,  λειτούργησε το σχολείο, το ιατρείο καθώς και η οικοκυρική σχολή της περιοχής. Μερικοί θερμόαιμοι πρότειναν κατά τη διάρκεια του εμφύλιου να το…κάψουν, ώστε να εξαφανιστεί η παρουσία του δάσκαλου Άγγελου Δούπη από το χωριό!

Η εξωτερική πόρτα του αρχοντικού στα 1939. Γκρεμίστηκε ...για να ανοίξει ο δρόμος!

Σημαντική ήταν στην προσφυγιά η προσφορά του Άγγελου Δούπη στην Εκπαιδευτική Επιτροπή του Συλλόγου των Πολιτικών Προσφύγων της Τασκένδης. Ασχολούνταν με την κατάρτιση προγραμμάτων διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας. Για πολλά χρόνια υπήρξε και πρόεδρός της. Πήρε μέρος στη συγγραφή εκπαιδευτικών βιβλίων (τα οποία τυπώνονταν στη Ρουμανία και στην Ουγγαρία) για τα παιδιά των πολιτικών προσφύγων. Συγκεκριμένα συμμετείχε στη συγγραφή της πρώτης Γραμματικής της δημοτικής γλώσσας στο κεφάλαιο των επιθέτων.

Αρθρογραφούσε στην εφημερίδα της ελληνικής παροικίας «ΝΕΟΣ ΔΡΟΜΟΣ» δίνοντας συμβουλές σε δασκάλους και γονείς για την καλύτερη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Την ίδια στιγμή όμως ξιφουλκούσε και για πολιτικά θέματα, όπως εκείνο του «παιδομαζώματος» το οποίο γνώριζε από πρώτο χέρι μια και είχε ασχοληθεί από υπεύθυνη θέση με αυτό.

Ιταμή διαστρέβλωση της πραγματικότητας, χαρακτηρίζει όσα γράφονταν εκείνη την εποχή (1972) στην Ελλάδα για το θέμα. Ακόμα, στηλιτεύοντας τους πραξικοπηματίες, γράφει ότι «οι σημερινοί κρατούντες, μηδίζοντες γραικίλοι, στηριζόμενοι στη βοήθεια των νέων Περσών,» αναμοχλεύουν την υπόθεση.

Σε συνέντευξή του το 1975 στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», τονίζει ότι «…Καταφέραμε να διατηρήσουμε εδώ στην εσχατιά της γης, τη γλώσσα και τον ελληνισμό μας. Προσέξτε, δεν είναι τυχαίο αυτό το γεγονός. Τριάντ χρόνια στην ξενητιά ασχολήθηκα με την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στα παιδιά των πολιτικών προσφύγων. Είχα την τύχη να είμαι ο διευθυντής του πρώτου σχολείου για τα ελληνόπουλα και θέλω να πιστεύω ότι φέτος που συνταξιοδοτούμαι, θάμαι ο τελευταίος που θα κλείσει τα σχολεία της προσφυγιάς…»

Στην Τασκένδη παντρεύτηκε τη Γεωργία Στέφου η οποία είχε γεννηθεί στο χωριό Λυχνό Υπάτης το 1924. Στην Κατοχή ήταν  ΕΠΟΝίτισσα και όλη η οικογένειά της διώχτηκε μετά την Απελευθέρωση. Με τον αδελφό της Σπύρο και την αδελφή της Μαρία κατέφυγαν στον ΔΣΕ. Η Γεωργία έγινε αξιωματικός διαβιβάσεων του ΔΣΕ. Πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη εργάστηκε στην παραγωγή και ως διορθώτρια στην εφημερίδα «Νέος Δρόμος». Εκεί γνώρισε και παντρεύτηκε τον Ευάγγελο Δούπη και απέκτησαν έναν γιο, τον Δημήτρη.

      Άγγελος Δούπης, Γεωργία Στέφου

Το 1980 ο Άγγελος και η Γεωργία επαναπατρίστηκαν με την οικογένειά τους.

Έκανε (μαζί με τον συνάδερφό του Παναγιώτη Μήτση, δάσκαλο από το Φοινίκι), μεγάλες προσπάθειες για να συνταξιοδοτηθούν από την ελληνική πολιτεία οι δάσκαλοι που απολύθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου.

Εργάστηκε στο ταμείο του περίφημου «Ελιζέ» στην πλατεία Συντάγματος, του συγγενή (και μαθητή του) Αντώνη Λιάρου.

Ετοιμόλογος, άφησε εποχή με τις χαρακτηριστικές απαντήσεις του σε όσους προσπαθούσαν να τον «πειράξουν» για τη δράση του.

Συμμετείχε δραστήρια στις προσπάθειες της ΠΕΕΠΠ για τη συνταξιοδότηση των πολ. προσφύγων, οι οποίοι επέστρεψαν στην πατρίδα και στις εκδηλώσεις του ΚΚΕ.

 Παράλληλα, ο Ευάγγελος Δούπης συμμετείχε στις εκδηλώσεις της αδελφότητας του χωριού του της Κοκκινιάς και της «Πανηπειρωτικής».

Έμεινε πιστός έως το τέλος της ζωής του που ήρθε-στις 14 Φλεβάρη 2003- στα ιδανικά της εθνικής ανεξαρτησίας, της ειρήνης και της κοινωνικής προόδου, για τα οποία αγωνίστηκε.

Η σύζυγός του Γεωργία πέθανε δυο χρόνια μετά, το 2005.

 

Τα στοιχεία προέρχονται:

 από το βιογραφικό του που έγραψε ο φίλος του Γιώργος Σύρος,

από τις νεκρολογίες στην εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (ΜΝΗΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ, 26 Φλεβάρη 2003 Σελίδα 35 και 3 Φλεβάρη 2007 σ. 28)

από τη νεκρολογία που έγραψε ο Γιάννης Σάρρας (ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ Μάρτης 2003)

 και από το βιβλίο του  Μνήμες, σ. 118,

από το βιβλίο ΕΛΕΝΗ του Νίκου Γκατζογιάννη,

από την εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΔΡΟΜΟΣ» 30 Απρίλη 1972

από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» Σάββατο 12 Ιούλη 1975

από τη Λιάρου Αλίκη του Θωμά το γένος Δούπη.

από συνέντευξη με τον γιό του Δημήτρη την Τρίτη 20 Οκτώβρη 2020.

Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του Δημήτρη Δούπη.