Η φωτιά και το αμόνι

Κυκλοφορεί η δεύτερη (και ο Βασίλης Νίκου ετοιμάζει την τρίτη) έκδοση του βιβλίου "Η φωτιά και το αμόνι". Ψάχνοντας για τον Νικόλα Κιάμο και τον Τσίλη Μάστορα (αλλά και τον γαμπρό του τον Βασίλη Μάνθο) πληροφορήθηκα για την ύπαρξη του βιβλίου, το οποίο δεν πήρε την δημοσιότητα που έπρεπε! Ο Βασίλης Νίκου (συνταξιούχος δικηγόρος) συγκέντρωσε σ' αυτό το βιβλίο εκτός από τις πληροφορίες για τους καπεταναίους που ανέφερα, κι ένα πλήθος άλλων στοιχείων, όπως για παράδειγμα τον τρόπο λειτουργίας ενός κεραμιδαργιού στο οποίο δούλεψαν ο Βασίλης Μάνθος με τον πατέρα του Βασίλη Νίκου αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας:

 "...η φωτιά έμπαινε στο υπόγειο, κάτω από τις καμάρες, και τροφοδοτούνταν με ξύλα από δύο θολωτές μπούκες. Κάθε θάλαμος είχε από μία πόρτα για να βάζουν και να βγάζουν τα κεραμίδια. Τα άψητα κεραμίδια τα τοποθετούσαν όρθια σε τρεις ή τέσσερις σειρές στο ύψος, κάθετα και σφιχτά για να μην μπαντάρουν και σπάσουν όταν θα φύραιναν από τη φωτιά. Όταν γέμιζε ο θάλαμος έχτιζαν τη πόρτα ως επάνω και την άλειφαν με πηλό για να μη χάνει από πουθενά θερμότητα ο φούρνος και έβαζαν φωτιά.Η παραγωγή βέβαια συνεχιζόταν κανονικά και μέχρι να ψηθεί και να αδειάσει ο ένας θάλαμος γέμιζαν τον άλλο. Για να ψηθεί το κεραμίδι χρειάζονταν 36 περίπου ώρες αδιάκοπης και δυνατής φωτιάς, στην αρχή σιγανής για ζέσταμα για να μην ραγίσουν τα κεραμίδια και στο τέλος, στο κλείσιμο,. πολύ δυνατής για να πάρουν χρώμα. Το κεραμίδι είναι πολύ ευαίσθητο και ντελικάτο πράγμα και για να ψηθεί καλά θέλει μεγάλη τέχνη και προσοχή. Ο υποφαινόμενος γνωρίζει καλά την τεχνική του ψησίματος γιατί και ο ίδιος στα νιάτα του είχε συμμετάσχει στο ψήσιμο πάνω από εκατό καμινιών!

  Τα καμίνια που περιγράφω εδώ ήταν τα περίφημα τουρκοκάμινα. Λέγονταν έτσι γιατί τα έφτιαχναν και οι  Τούρκοι. Κακώς βέβαια  πήραν αυτή την ονομασία γιατί και οι Τούρκοι τα πήραν σίγουρα από τους βυζαντινούς, ενώ απ΄ ότι φαίνεται ήταν τα ίδια καμίνια που έφτιαχναν οι πρόγονοί μας στην αρχαιότητα. ΄Ηταν απλά στη κατασκευή τους και πρωτόγονα, αλλά είχαν ένα μεγάλο πλεονέκτημα : δεν χρειάζονταν μηχανική υποστήριξη για να λειτουργήσουν και ήταν φτιαγμένα να εξυπηρετήσουν μικρή χειρωνακτική παραγωγή.

 Αντίθετα τα ευρωπαικά καμίνια, προιόντα της βιομηχανικής επανάστασης, ήταν πολύ πιο εξελιγμένα και είχαν πολλαπλάσια απόδοση από τα τουρκοκάμινα, ήταν αυτό που λέμε νέας τεχνολογίας. Αυτά είχαν κυκλική μορφή και δεν έσβηναν ποτέ, αφού η καύσιμη ύλη ριχνόταν από πάνω, μέσα από τρύπες που ήταν στην οροφή του φούρνου, και έπεφτε κατευθείαν στα τούβλα ή τα κεραμίδια που ήθελαν να ψήσουν. Η φωτιά μεταφερόταν γύρω-γύρω με ένα αρκετά πολύπλοκο σύστημα παροχέτευσης  αέρα, με τα περίφημα βερντιλατέρ, αλλά αυτή είναι άλλη ιστορία και όχι του παρόντος…. !"

Με το βιβλίο του Βασίλη Νίκου θα ξαναασχοληθούμε σύντομα...